De belangrijke rol van je darmflora in je spijsvertering én je brein
- Mariska Angenent
- 12 okt
- 3 minuten om te lezen
We horen steeds vaker over het belang van een gezonde darmflora — en dat is niet voor niets. Wat onderzoekers de afgelopen jaren steeds duidelijker zien, is dat een verstoord microbioom niet alleen invloed heeft op je spijsvertering, maar ook op je hersenfunctie, je immuunsysteem en zelfs je stemming.
In deze blog neem ik je mee in de fascinerende wereld van de darm-hersen-as, wat er gebeurt bij een verstoring van je darmflora, en vooral: wat je zélf kunt doen om je microbioom te versterken.
De darm-hersen-as: een intern communicatiesysteem
Je darmen en je hersenen staan continu met elkaar in verbinding via wat we de darm-hersen-as noemen.Dit is een tweerichtingscommunicatie tussen:
je centrale zenuwstelsel (je hersenen),
je enterisch zenuwstelsel (je “tweede brein”),
en de miljarden bacteriën die in je darmen leven.
De belangrijkste snelweg tussen deze twee is de nervus vagus: een hersenzenuw die signalen van je darmen naar je hersenen stuurt en andersom.
Wanneer er iets verandert in je darmen — bijvoorbeeld door voeding, stress, medicatie of een verstoring in je flora — merkt je brein dat direct. Je hersenen kunnen dan je spijsvertering vertragen of versnellen, je eetlust beïnvloeden of zelfs een braakreflex aansturen.
Maar dit gaat veel verder dan alleen je spijsvertering…
Darmflora en chronische aandoeningen
Een verstoorde darmflora speelt een rol bij verschillende chronische aandoeningen, waaronder:
Ziekte van Parkinson
Autisme spectrum stoornissen
Auto-immuunziekten zoals de ziekte van Crohn en Hashimoto
Allergieën en astma
Stemmingsstoornissen zoals angst, paniek en depressie
Dat komt doordat een groot deel van onze stress- en angstregulatie via deze darm-hersen-as verloopt. Wanneer je darmen “onrustig” zijn, interpreteert je brein dat vaak als een dreiging, ook al is er feitelijk niets aan de hand.
Neurotransmitters: GABA en serotonine
Je darmflora heeft directe invloed op de aanmaak van neurotransmitters — stoffen die je stemming, stressniveau en focus beïnvloeden.
GABA is een kalmerende neurotransmitter die helpt bij stressregulatie, geheugen en concentratie. De productie van GABA in de darm wordt gestimuleerd door Lactobacillus en Bifidobacterium. Deze bacteriën gedijen het beste in een licht zuur milieu.
Als de pH in je darm te hoog wordt (basisch), vermindert hun activiteit. Daardoor wordt glutamaat minder goed omgezet in GABA — en dat kan zorgen voor een verhoogde prikkelbaarheid, spanning of angstgevoelens.
Serotonine wordt voor 90% in je darmwand gemaakt, vooral onder invloed van Bifidobacterium infantis en Lactobacillus rhamnosus. Ook deze bacteriën voelen zich het prettigst in een licht zuur milieu.
Een verstoorde darmflora = een verstoorde productie van neurotransmitters = effect op je stemming, energie, concentratie en stressreactie.
Ontstekingen en ‘brain fog’
Als je microbioom uit balans raakt, kunnen er ontstekingsstofjes (cytokines) vrijkomen die via de bloedbaan ook je hersenen bereiken.Dit kan leiden tot:
concentratieproblemen (brain fog),
stemmingswisselingen,
vermoeidheid,
angst- en paniekreacties.
🍽️ Wat je darmflora concreet doet voor je spijsvertering
De meeste darmbacteriën bevinden zich in de dikke darm. Hier fermenteren ze voedingsvezels die wij zelf niet kunnen verteren. Daarbij komen korteketenvetzuren (SCFA’s) vrij zoals butyraat, acetaat en propionaat.
Deze SCFA’s:
voeden de darmwand,
remmen ontstekingen,
verbeteren de opname van mineralen zoals calcium, magnesium en ijzer,
en zorgen voor een licht zuur milieu waarin gunstige bacteriën kunnen floreren.
Daarnaast produceren darmbacteriën vitamines (zoals K2 en B-vitamines) en beschermen ze tegen indringers door te concurreren om ruimte en voeding.
Wat je microbioom verstoort
Een gezonde darmflora is kwetsbaar. Factoren die je microbioom kunnen schaden zijn onder andere:
Ultra bewerkte voeding en suikers
Alcohol (frequent gebruik)
Medicatie zoals antibiotica en de anticonceptiepil
Toxines (zware metalen, BPA, PFAS, pesticiden)
Chronische stress
Te weinig vezels en trage darmpassage
Vier pijlers om je darmflora te versterken
Gelukkig kun je zelf veel doen om je darmflora te ondersteunen. Deze vier pijlers vormen de basis van een gezond microbioom:
1. Oplosbare vezels (prebiotica)
Fermenteerbare vezels dienen als voeding voor gunstige bacteriën zoals Bifidobacterium en Lactobacillus.
📍 Bronnen: prei, ui, knoflook, cichorei, artisjok, appels, haver, bessen.
2. Onoplosbare vezels
Deze vezels zorgen voor volume en stimuleren de darmperistaltiek.
📍 Bronnen: volkoren granen, noten, zaden, groenten en schillen van fruit.
3. Gefermenteerde voeding (probiotica)
Levende bacteriën uit gefermenteerde producten verhogen tijdelijk de diversiteit in de darmflora.
📍 Bronnen: zuurkool, kimchi, kefir, kombucha, miso.
4. Polyfenolen
Plantenstoffen die selectief gunstige bacteriën stimuleren en ontstekingsremmend werken.📍 Bronnen: bessen, olijfolie, groene thee, pure chocolade (minimaal 85% cacao).
Leefstijl: de vergeten factor
Naast voeding spelen ook leefstijlfactoren een grote rol:
Regelmatige eetmomenten ondersteunen je spijsverteringsritme.
Voldoende slaap bevordert herstel van je darmflora.
Beweging stimuleert de darmmotiliteit en SCFA-productie.
tressreductie helpt de darm-hersen-as in balans te houden.
Conclusie
Je darmflora speelt een centrale rol in je gezondheid. Van spijsvertering en opname van voedingsstoffen tot stemming, stressregulatie en immuunfunctie — alles is met elkaar verbonden via de darm-hersen-as.
Door bewust te kiezen voor vezelrijke, onbewerkte voeding en een gezonde leefstijl, kun je je microbioom versterken en daarmee je algehele gezondheid ondersteunen.
📄 Download de hand-out bij deze video / blog:
Opmerkingen