Wat is het verschil tussen een allergie, een gevoeligheid en een intolerantie?
- Mariska Angenent
- 22 sep
- 3 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 29 sep
De termen allergie, gevoeligheid en intolerantie worden vaak door elkaar gehaald, maar ze zijn écht verschillend. In deze blog leg ik uit wat de verschillen zijn, welke mechanismen erachter zitten en waarom het belangrijk is om ze goed te begrijpen.
Allergie – directe immuunreactie (IgE)
Een allergie is een reactie van het immuunsysteem waarbij IgE-antistoffen betrokken zijn. Deze herkennen allergenen zoals pollen, pinda’s of insectenbeten.
Tijd tot reactie: vaak binnen minuten.
Symptomen: jeuk, huiduitslag, zwelling van de luchtwegen, benauwdheid en in ernstige gevallen anafylaxie.
Behandeling: bij een ernstige allergische reactie is een epipen (adrenaline) noodzakelijk en medische hulp onmisbaar.
Gevoeligheid – vertraagde immuunreactie (IgG of IgA)
Bij een gevoeligheid is het immuunsysteem óók betrokken, maar de reactie verloopt trager en meestal via IgG- of IgA-antistoffen.
Tijd tot reactie: klachten ontstaan vaak pas na uren of dagen.
Symptomen: vermoeidheid, huidreacties, hoofdpijn, buikpijn.
Voorbeeld: niet-coeliakie glutengevoeligheid (glutensensitiviteit).
Belangrijk detail: de klachten kunnen na 1–3 dagen verdwijnen, maar de immuunreactie kan in het lichaam nog weken tot maanden doorgaan.
Intolerantie – verteringsprobleem of enzymtekort
Bij een intolerantie is het immuunsysteem niet betrokken. Het gaat hier om een tekort aan enzymen of problemen in de spijsvertering.
Voorbeelden:
Lactose-intolerantie → tekort aan lactase.
Histamine-intolerantie → tekort aan het enzym dat histamine afbreekt.
Tekort aan galzuren → vetten worden niet goed verteerd.
Tekort aan maagzuur → voeding blijft te lang in de darmen en kan gaan gisten.
Symptomen: opgeblazen buik, misselijkheid, diarree.
Oorzaak: vaak gerelateerd aan een disbalans in de darmflora (dysbiose).
Coeliakie – auto-immuunziekte
Coeliakie is geen allergie, geen intolerantie en geen gevoeligheid, maar een auto-immuunziekte.
Bij contact met gluten maakt het immuunsysteem antistoffen tegen de eigen darm.
Dit veroorzaakt ontstekingen en beschadigt de darmvlokken.
Ongeveer 1% van de Nederlanders heeft coeliakie.
Behandeling: een strikt glutenvrij dieet.
Hoe zit het met voedingstesten?
Veel mensen laten een bloedtest uitvoeren om te ontdekken op welke voeding ze reageren. Helaas zijn deze testen vaak niet betrouwbaar.
Vals-positief: de test zegt dat je ergens niet tegen kunt, maar je hebt geen klachten.
Vals-negatief: de test zegt dat er niks aan de hand is, terwijl je wél klachten krijgt.
Vooral IgG-tests meten vaak alleen dat je lichaam een voedingsmiddel herkent. Dat is normaal en betekent niet dat je er last van hebt.
Daarnaast testen de meeste labs op hele eiwitten, terwijl in de darmen eiwitten afgebroken worden tot kleinere peptides. Daardoor kan een test zuivel ‘veilig’ verklaren, terwijl je toch reageert op de peptides.
Wat kun je beter doen?
Houd een voedingsdagboek bij om verbanden tussen voeding en klachten te ontdekken.
Overweeg een ontlastingsonderzoek om inzicht te krijgen in spijsvertering en darmflora.
Let op signalen van een lekke darm: dit kan verklaren waarom je op veel voedingsstoffen tegelijk reageert.
In ernstige gevallen of bij auto-immuunklachten kan een peptidentest zinvol zijn.
Mogelijke behandelingen
Low-dose immunotherapie/allergietherapie: wekelijks kleine doseringen van een voedingsmix, die langzaam worden opgebouwd totdat klachten verdwijnen.
Darmgezondheid verbeteren: balans in de darmflora herstellen is vaak de sleutel tot het verminderen van klachten.
Conclusie
Een allergie is een directe immuunreactie via IgE.
Een gevoeligheid is een vertraagde immuunreactie via IgG of IgA.
Een intolerantie heeft niets met het immuunsysteem te maken, maar met enzymtekorten of verteringsproblemen.
Coeliakie is een auto-immuunziekte.
Testen kunnen een aanwijzing geven, maar echte inzichten krijg je vaak via darmonderzoek, een voedingsdagboek en goed kijken naar je eigen reactie op voeding.
Herken jij jezelf in dit verhaal? Download dan het voedingsdagboek en de lijst met voeding die mogelijk problemen kan geven zodat deze weg kunt laten terwijl je tegelijkertijd aan de oorzaak werkt. Wil je meer leren over darmgezondheid en voeding? Volg mijn blog en abonneer je op mijn YouTube-kanaal voor meer uitleg en praktische tips!
Opmerkingen